Atık Toplamanın Önemi
Tabii kaynakların
sınırsız olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu
kaynakların tükeneceği şüphesizdir. Kaynak israfını önlemenin
yanında, hayat standartlarını yükseltme çabaları ve ortaya çıkan
enerji krizi ile bu gerçeği gören gelişmiş ülkeler atıkların
geri kazınılması ve tekrar kullanılması için yöntemler aramış ve
geliştirmişlerdir. Kalkınma çabasında olan ve ekonomik
zorluklarla karşı karşıya bulunan gelişmekte olan ülkelerin de
tabii kaynaklarından uzun vadede ve maksimum bir şekilde
faydalanabilmeleri için atık israfına son vermeleri, ekonomik
değeri olan maddeleri geri kazanma ve tekrar kullanma
yöntemlerini araştırmaları gerekmektedir.
Demir, çelik, bakır, kurşun, kâğıt, plastik, kauçuk, cam gibi
maddelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması, tabii
kaynaklarımızın tükenmesini önleyeceği gibi ülke ihtiyaçlarını
karşılayabilmek için ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz
miktarını da azaltacak, kullanılan enerjiden büyük ölçüde
tasarruf edilecektir. En az yukarıda sayılanlar kadar önemli
olan diğer bir husus da uzaklaştırılacak katı atık
miktarlarındaki büyük azalma ve dolayısıyla çevre kirliliğinin
önemli ölçüde önlenmesidir. Özellikle katı atıkları düzenli bir
şekilde bertaraf edebilmek için yeterli alan bulunmayan ülkeler
için katı atık miktarının ve hacminin azalması büyük bir
avantajdır.
Atıkların önemli bir miktarını geri dönüştürülerek ve yeniden
kullanılabilir malzemeler yapılmaktadır. Örneğin; atıklar
içindeki cam, metal, plastik ve kağıt/karton gibi atıklar
çeşitli işlemlerden geçirilerek yeni bir hammadde olarak
değerlendirilebilmektedir. Bu atıkların hammadde gibi
kullanılarak şişe, kutu, plastik, kâğıt, gübre gibi yeni bir
maddeye dönüştürülmelerine geri dönüşüm denir. Sağlıklı bir geri
dönüşüm sisteminin ilk basamağı ise bu malzemelerin kaynağında
ayırmak sureti ile toplanılmasıdır. Geri dönüştürülebilir
nitelikteki bu atıklar normal çöple karıştığında bu
malzemelerden üretilen ikincil malzemeler çok daha düşük
nitelikte olmakta ve temizlik işlemlerinde sorunlar
olabilmektedir. Bu yüzden geri dönüşüm işleminin en önemli
basamağını kaynakta ayırma ve ayrı toplama oluşturur.
Doğal kaynaklarımız korunur
Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun artması ve tüketim
alışkanlıklarının değişmesi nedeni ile her geçen gün
azalmaktadır. Bu nedenle malzeme tüketimini azaltmak,
değerlendirilebilir nitelikli atıkları geri dönüştürmek sureti
ile doğal kaynakların verimli olarak kullanılması gerekmektedir.
Ormanlar, su, petrol vb. doğal kaynaklarımızın üretim sürecinde
kullanılması sonucu, cam, metal, plastik ve kağıt/karton
ambalajlar elde edilmektedir. Piyasaya sürülen ambalajların atık
haline geldikten sonra, türlerine göre ayrılıp geri dönüşüm
sanayine sevk edilmesi sonucu, geri dönüştürülmüş malzemeler
çeşitli ürünlerin üretim aşamasında ikincil hammadde olarak
kullanılmaktadır. Böylece doğal kaynaklarımız daha az
kullanılarak, doğaya katkı sağlanmış olmaktadır. Örneğin; 1 ton
kâğıdın geri dönüşüme katılması sonucu 17 ağacın kesilmesi
önlenmektedir. Plastik ambalaj atıklarının geri kazanılması
sonucu ise petrolden tasarruf sağlanabilmektedir. Dönüşen her
ton cam için, 100 litre petrol tasarrufu sağlanır. Enerji
tasarrufu sağlanır Geri dönüşüm, malzeme üretiminde endüstriyel
işlem sayısını azaltmak suretiyle enerji tasarrufu sağlar.
Örneğin; metal içecek kutularının geri dönüşümü işleminde bu
metaller direkt olarak eritilerek yeni ürün haline
dönüştürüldüğünden, bu metallerin üretimi için kullanılan maden
cevheri ve bu cevherin saflaştırılma işlemlerine gerek olmadan
üretim gerçekleştirilebilmektedir. Bu şekilde bir alüminyum
kutunun geri dönüşümünden, ham maddeden ürün elde etmeye göre, %
95 oranında enerji tasarrufu sağlanabilir. Benzer şekilde katı
atıklarda ayrılan kağıdın yeniden işleme sokulması için gerekli
olan enerji normal işlemler için gerekli olanın % 50’si
kadardır. Ayrıca %45 oranında su tasarrufu sağlanır. Aynı
şekilde cam ve plastik atıkların da geri dönüşümünden önemli
oranda enerji tasarrufu sağlanabilir.
Ekonomiye katkı sağlanır
Geri dönüşüm uzun vadede verimli bir ekonomik yatırımdır.
Hammaddenin azalması ve doğal kaynakların hızla tükenmesi
sonucunda ekonomik problemler ortaya çıkabilmektedir. Geri
dönüşümün bu noktada ekonomi üzerinde olumlu etkileri
olabilmektedir. Enerji ve Doğal Kaynakların tüketiminin
azaltılması ülke ekonomisi için de büyük önem arz etmektedir.
Ayrıca dışarıya bağımlı olduğumuz petrol gibi hammaddelerin
tüketiminin azalması sonucu paramız yurtiçinde kalmakta ve
ekonomimiz daha iyiye gitmektedir. Geri dönüşüm sonucu oluşan
sentetik elyaf gibi ürünlerimizi de yurtdışına satarak ülkemize
döviz girişi sağlanmaktadır.
Atık miktarı azalır
Geri dönüşümün uygulanması ile çöplere giden atık miktarında
azalma sağlanarak. bu atıkların taşınması ve depolanması
işlemleri için daha az miktarda alan ve enerji kullanılmış olur.
Evsel atıkların yaklaşık yoğunluğu 0,6 kg/m3 iken, ambalaj
atıklarının yoğunluğunun yaklaşık 0,3 kg/m3 olduğu
görülmektedir. Evsel atıklar için bu azalma ağırlık olarak fazla
olmamakla birlikte, hacimsel olarak bakıldığında oldukça önemli
bir oran teşkil etmektedir. Yapılan toplama operasyonlarında
evsel atıklar yaklaşık %75-80 oranında sıkıştırılabilirken,
ambalaj atıklarında bu oranın yaklaşık %25 olduğu tespit
edilmiştir. Ambalaj atıklarını geri kazanılması ile daha fazla
evsel atık toplama araçlarında toplanabilmekte, bu durumda
toplama ve taşıma maliyetlerini düşürmektedir. Depolama
sahalarına daha az gideceğinden, çok yüksek maliyetlerle inşa
edilen depolama alanları daha uzun sürelerle
kullanılabilmektedir.
Gelecek için yatırımdır
Üzerinde yaşadığımız Dünyanın bize sağlamış olduğu doğal
kaynakların verimli bir şekilde kullanılması, gelecek nesillerin
de kaynak sıkıntısı çekmemesi için önem arz etmektedir. Biz bu
Dünyanın doğal kaynaklarını ne kadar tasarruflu kullanırsak;
bizden sonraki nesiller de o kadar az kaynak sıkıntısı çekecek
ve gelecek kuşaklar da doğal kaynaklardan yararlanma olanağı
bulacaktır. Bunun yanı sıra ülkemizde geri dönüşüm sektörü her
geçen gün gelişmektedir. Bu gelişim, yeni tesislerin kurulmasını
ve yeni iş imkânlarının oluşmasını sağlayacaktır.